تاریخچه ی عید نوروز و قدمت آن
عید نوروز از چه زمانی شروع شد؟ عید نوروز یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که هزاران سال قدمت دارد.
این جشن، نماد آغاز سال نو خورشیدی و تغییر فصل از زمستان به بهار است.
در جشن نوروز رسم و رسوماتی وجود دارد مثل سفره ی هفت سین و فرهنگ و نمادهای خاص آن که مورد توجه ایرانیان قرار دارد.
نوروز نه‌تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر از جمله افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، ترکیه و برخی مناطق دیگر جشن گرفته می‌شود.
اما سؤال اصلی این است که عید نوروز از چه زمانی شروع شد و ریشه‌های تاریخی آن به کجا برمی‌گردد؟
در این مقاله به بررسی تاریخچه نوروز و خاستگاه این جشن باستانی می‌پردازیم.
ریشه‌های تاریخی نوروز
نوروز جشن بازگشت طبیعت به زندگی است و به دلیل همزمانی آن با اعتدال بهاری، از دیرباز مورد توجه جوامع مختلف بوده است.
در ادامه، تاریخچه این جشن را از دوران باستان بررسی می‌کنیم.
۱. دوران اسطوره‌ای و روایت‌های کهن
در متون کهن ایرانی، نوروز به دوران پادشاهی جمشید، پادشاه اسطوره‌ای ایران نسبت داده می‌شود.
در شاهنامه فردوسی آمده است که جمشید پس از ساخت تختی زرین، در اولین روز بهار بر آن نشست و مردم از دیدن درخشش او شادمان شدند.
از آن روز، نوروز به عنوان جشن ملی ایرانیان شناخته شد.
برخی دیگر از روایت‌های کهن، نوروز را به کیومرث، اولین پادشاه اسطوره‌ای ایران، یا هوشنگ و تهمورث نسبت می‌دهند که پایه‌گذار تمدن و فرهنگ ایرانی بودند.
۲. دوران هخامنشیان (۵۵۰–۳۳۰ پیش از میلاد)
نخستین اسناد تاریخی درباره نوروز به دوره هخامنشیان بازمی‌گردد.
در این دوران، نوروز یکی از مهم‌ترین جشن‌های رسمی در دربار پادشاهان بود.
بر اساس کتیبه‌های تخت جمشید، شاهان هخامنشی در این روز مراسم باشکوهی برگزار کرده و نمایندگان ملل مختلف به دربار می‌آمدند تا هدایای نوروزی تقدیم کنند.
۳. دوران اشکانیان و ساسانیان (۲۴۷ پیش از میلاد – ۶۵۱ میلادی)
در دوره اشکانیان و ساسانیان، نوروز همچنان جشن اصلی ایرانیان بود و با آیین‌های مختلفی همراه می‌شد.
در این دوران، نوروز دو بخش داشت:
- نوروز کوچک (نوروز عامه): از روز اول فروردین آغاز می‌شد و پنج روز ادامه داشت.
- نوروز بزرگ (نوروز خاصه): ششم فروردین (روز خرداد) برگزار می‌شد و به زادروز زرتشت نیز نسبت داده می‌شد.
ساسانیان نوروز را با شکوه بیشتری برگزار می‌کردند و در این روز، پادشاه به مردم هدایا می‌داد و زندانیان آزاد می‌شدند.
نوروز پس از اسلام
با ورود اسلام به ایران، برخی از جشن‌های باستانی کمرنگ شدند، اما نوروز همچنان جایگاه خود را حفظ کرد.
خلفای عباسی نیز این جشن را پذیرفتند و در دوران حکومت آن‌ها، نوروز همچنان جشن گرفته می‌شد.
حکومت‌های ایرانی مانند صفاریان، سامانیان، آل‌بویه و سلجوقیان نیز نوروز را با شکوه برگزار می‌کردند.
در دوره صفویان (۱۵۰۱–۱۷۳۶ میلادی)، نوروز به عنوان مهم‌ترین جشن ملی ایران رسمی شد و آیین‌های آن به‌صورت گسترده‌ای رواج پیدا کرد.
همچنین بخوانید : چرا عید نوروز ۱۳ روز است؟
نوروز در دوران معاصر
پس از دوران صفویه، نوروز همچنان جایگاه خود را در فرهنگ ایرانی حفظ کرد.
در دوران قاجار و پهلوی، این جشن به شکل گسترده‌ای در سراسر ایران و کشورهای همسایه برگزار می‌شد.
امروزه، نوروز نه‌تنها در ایران، بلکه در ۱۲ کشور دیگر از جمله افغانستان، تاجیکستان، آذربایجان، ترکیه، عراق، ازبکستان، قرقیزستان، ترکمنستان، قزاقستان، هند و پاکستان جشن گرفته می‌شود.
در سال ۲۰۱۰، سازمان ملل متحد نوروز را به عنوان یک جشن جهانی به رسمیت شناخت و آن را در فهرست میراث فرهنگی ناملموس بشر ثبت کرد.
جمع‌بندی
عید نوروز یک جشن باستانی است که ریشه‌های آن به دوران اسطوره‌ای و پادشاهان کهن ایران بازمی‌گردد.
این جشن از دوران هخامنشیان تاکنون با شکوه برگزار شده و همواره یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگ و تمدن ایرانی بوده است.
امروزه، نوروز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های جهانی شناخته می‌شود و در کشورهای مختلف با آیین‌های گوناگون برگزار می‌شود.
این سنت کهن، نه‌تنها نماد آغاز بهار، بلکه یادآور وحدت، صلح و شادی برای مردم ایران و کشورهای هم‌فرهنگ است. 😊🌸
بدون نظر